Dziedziczenie umaszczeń jasnych i ciemnych u kotów

Do ciemnych zaliczamy wszelkie umaszczenia, w których występują kolory: czarny, czekoladowy, cynamonowe, rudy, bursztynowy i brzoskwiniowy. Do jasnych umaszczenia,  których występują: niebieski, liliowy, płowy, kremowy, jasno bursztynowy i karmelowy.

Za wszelkie jasne umaszczenia u kotów odpowiada allel d. Jego antagonistą jest allel D, który warunkuje ciemne umaszczenia. Allel d jest recesywny wobec allelu D, dlatego koty o jasnym umaszczeniu mogą mieć wyłącznie genotyp dd. Koty ciemne zaś mogą mieć dwa różne genotypy: DD lub Dd.

Kojarzenie jasnego kota z jasnym kotem

Kojarzenie ze sobą dwóch kotów o jasnym umaszczeniu może dać tylko jeden efekt. A to dlatego, że obydwa mają genotyp dd, więc ich dzieci mogą mieć wyłącznie genotyp dd. Innej możliwości nie ma. Zatem wszystkie kocięta zawsze będą jasne.

Kojarzenie ciemnego kota z ciemnym kotem

Inną sytuację mamy, gdy kojarzymy ze sobą dwa koty o ciemnym umaszczeniu, ponieważ mogą być one nosicielami recesywnego allelu d (genotyp Dd). My więc trzy możliwości:

1. żaden z rodziców nie jest nosicielem allelu d (genotyp DD),
2. tylko jeden z rodziców jest nosicielem allelu d,
3. obydwoje rodzice są nosicielami allelu d.

W pierwszym przypadku kojarzymy ze sobą dwa koty o genotypach DD, dlatego zawsze urodzą się kocięta ciemne i żadne z nich nie będzie nosicielem jasnego umaszczenia (genotyp DD).

W drugim przypadku kojarzymy kota o genotypie DD z kotem o genotypie Dd. Jak wynika z poniższej tabelki, statystycznie połowa kociąt będzie miała genotyp DD, a połowa Dd. Czyli wszystkie będą ciemne, ale połowa będzie nosicielami jasnego umaszczenia (genotyp Dd).

W trzeci przypadku sytuacja jest najbardziej skomplikowana. Kojarzymy ze sobą dwa ciemne koty, które są nosicielami umaszczenia jasnego (genotyp Dd). U ich potomstwa geny mogą połączyć się ze sobą w trzech różnych kombinacjach: DD, Dd, dd. Statystycznie wygląda to tak, że urodzi się 1/4 kociąt ciemnych, które nie są nosicielami allelu d (genotyp DD), 2/4 kociąt ciemnych, które są nosicielami jasnego umaszczenia (genotyp Dd) i 1/4 kociąt o jasnym umaszczeniu (genotyp dd).

 

Kojarzenie ciemnego kota z jasnym kotem

Przy kojarzeniu kota ciemnego z jasnym mamy dwie możliwości, ponieważ ciemne zwierzę może być nosicielem jasnego umaszczenia. Czyli:

1. albo ciemny rodzić nie jest nosicielem allelu d (genotyp DD),
2. albo ciemny rodzić jest nosicielem allelu d (genotyp Dd).

W pierwszym przypadku kojarzymy kota o genotypie DD z kotem o genotypie dd. Efekt może być tylko jeden: wszystkie kocięta mają genotyp Dd, czyli wszystkie są ciemne i wszystkie są nosicielami umaszczenia jasnego.

 W drugim przypadku kojarzymy kota o genotypie Dd z kotem o genotypie dd. Po takich rodzicach statystycznie połowa kociąt urodzi się jasnych (genotyp dd), połowa zaś będzie ciemnymi nosicielami allelu d (genotyp Dd).

Wnioski:

1. Ciemne kocięta znacznie łatwiej jest uzyskać.
2. Jeśli chcemy, by urodziły nam się ciemne kocięta, wystarczy, że jeden z rodziców będzie ciemny.
3. Jeśli chcemy, by urodziły nam się jasne kocięta, ich rodzice muszą być:

• albo obydwoje o jasnym umaszczeniu,
• albo o obydwoje ciemnym umaszczeniu, ale być nosicielami jasnego umaszczenia
• albo jeden jasny, drugi ciemny, ale ciemny musi być nosicielem allelu jasnego umaszczenia.

Zdjęcie: Fotolia.com
Schematy: Jacek P. Narożniak