Dziedziczenie umaszczenia tabby

Nazwa tabby odnosi się do umaszczeń pręgowanych, cętkowanych i ticked. Odpowiadają za nie różne geny, ale wszystkie wymagają obecności genu zwanego agouti. To on sprawia, że na kocim futrze widoczny jest jakikolwiek rysunek. Omawianie dziedziczenia tych umaszczeń zacznę zatem właśnie od tego genu.

Gen (allel) agouti warunkujący pojawienie się rysunku na kocim futrze, oznaczamy literą A. Ma on oczywiście swojego antagonistę, który sprawia, iż rysunek nie jest widoczny. Allel ten nosi nazwę non-agouti i zapisywany jest literą a.

Jak się zapewne domyślacie, allel agouti dominuje nad allelem non-agouti. Wszystkie koty pręgowane, cętkowane i ticked mają zatem albo genotyp AA, albo Aa. Wszystkie zaś koty bez rysunku na futrze genotyp aa.

Płeć rodziców nie wpływa na dziedziczenie umaszczenia tabby – nie ważne, które z nich ma jaki genotyp.

Kojarzenie dwóch kotów tabby

Skoro wszystkie koty o umaszczeniu tabby mają genotyp AA lub Aa to kojarząc je ze sobą mamy trzy możliwości. Albo kojarzymy ze sobą dwa koty o genotypie AA, albo dwa osobniki o genotypie Aa, albo futrzaka z genotypem AA z futrzakiem o genotypie Aa.

W przypadku, gdy obydwoje rodzice mają genotyp AA, ich dzieci również muszą mieć AA. Po prostu nie ma innej możliwości, co ilustruje poniższy schemat. Wszystkie kocięta naszej pary zawsze będą miały umaszczenie tabby.

Trochę inaczej jest, kiedy kocur i kota mają genotypy Aa. Spójrzmy na schemat.

Jak widzimy kotka o genotypie Aa wytwarza dwa rodzaje jajeczek. Takie, które zawierają allel A i takie, które zawierają allel a. Podobnie jest z kocurem o tym genotypie. Jego układ rozrodczy produkuje plemniki z allelem A i plemniki z allelem a. U ich dzieci allele te mogą się zatem połączyć na trzy sposoby: AA, Aa i aa.

Kocięta o genotypie AA są tabby i statystycznie rodzi się ich 25%. Kocięta o genotypie Aa również są tabby, ale na świat przychodzi ich statystycznie 50%. Kocięta o genotypie aa nie mają rysunku na futrze i statystycznie jest ich 25%. Czyli aż 3/4 maluchów ma futerko tabby, a tylko 1/4 nie.

Kiedy jedno z rodziców ma genotyp AA a drugie Aa rezultaty krycia są jeszcze inne. Jak widzimy na poniższym schemacie, wszystkie kocięta są tabby, ale połowa z nich ma genotyp AA, a połowa Aa.  Dzieje się tak dlatego, że jedno z rodziców wytwarza komórki rozrodcze zawierające wyłącznie allel A, drugie zaś komórki rozrodcze z allelem A i komórki rozrodcze z allelem a. Mogą się one więc połączyć wyłącznie na dwa sposoby.

 

Kojarzenie kota tabby z kotem nie-tabby

Koty bez rysunku na futrze mają zawsze genotyp aa. Koty z rysunkiem na futrze AA lub Aa. Zatem kojarząc futrzaka tabby z futrzakiem nie-tabby mamy dwie możliwości. Albo kojarzymy kota AA z kotem aa, albo kota Aa z kotem aa.

Na poniższym schemacie widzimy, że w przypadku, w którym rodzic tabby ma genotyp AA, wszystkie kocięta rodzą się z genotypem Aa (oczywiście wszystkie są tabby).

Gdy z kolei jedno z rodziców ma genotyp Aa, połowa kociąt również ma genotyp Aa (tabby), połowa zaś genotyp aa (nie-tabby), co ilustruje schemat zamieszczony poniżej.

 

Kojarzenie dwóch kotów nie-tabby

W tym przypadku sprawa jest prosta. Skoro dorosłe futrzaki mają genotyp aa (jako że nie mają umaszczenia tabby), to ich dzieci mogą mieć wyłącznie genotyp aa (i urodzić się bez rysunku na futrze. Innej możliwości nie ma.

Wnioski

• Po rodziacach nie-tabby nigdy nie urodzą się dzieci o umaszczeniu tabby
• Jeśli chcemy, by w miocie pojawiły się kocięta tabby, przynajmniej jedno z rodziców musi mieć takie umaszczenie.
• Jeśli przynajmniej jedno z rodziców ma umaszczenie tabby, prawdopodobieństwo tego, że w mocie pojawią kocięta o tym umaszczeniu jest bardzo duże.

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Fotolia.com